Kaytan, 'Demokrasinin vazgeçilmezi Yerel Medya'

Marmaris Belediyesi ve basın meslek örgütlerinin katkılarıyla 3. kez düzenlenen "Anadolu Buluşması - Yerel Medya Çalıştayı" 8 Ekim'de sona erecek. 60'a yakın şehirden 300 civarında gazetecinin Marmaris'te bir araya geldiği çalıştay kapsamında Türkiye Gazeteciler Konfederasyonu Genel Başkan Yardımcısı Ege Gazeteciler Federasyonu Başkanı Cem Kaytan, meslek sorunlarını gündeme getiren bir konuşma yaptı. Konuşmasında Meslek yasısı eksikliğine dikkat çeken Cem Kaytan, medya sektöründe yaşanan sorunları sırladı.
Kaytan, konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
“Ekonomik, siyasi ve teknolojik gelişmelerden yakından etkilenen medya sektörü, ülkemizde son çeyrek asırda önemli bir değişim ve dönüşüm sürecine girmiş, ancak zaman içinde değişimlere paralel olarak yaşanan sorunların çözümlenmesi bir yana, birbiri üzerine eklenmesiyle günümüzde adeta kaderine terk edilmiştir.
Sektörde yaşanan sorunlar önem sırasına alınamayacak kadar büyük, karmaşık ve birbirini etkileyen niteliktedir. Medya sektörü, ekonomik sorunların yanı sıra yasal düzenleme eksiklikleri, basın özgürlüğü, yetişmiş eleman sıkıntısı, teknik altyapı, istihdam ve etik değerlerin farkında olmadan ya da bilerek ötelenmesi gibi sorunlarla karşı karşıyadır.
Yaşanan tüm bu sorunlara, 2022 yılında TBMM'de kabul edilerek yürürlüğe giren “Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”daki basın özgürlüğünü kısıtlayıcı maddeler nedeniyle yeni eklemeler olmasından endişe edilmektedir.
Bu nedenle özetleyeceğimiz sorunlar hem ayrı ayrı, hem de bir bütün halinde ele alınarak çözüm önerileri üretilmeli, zaman geçirilmeden de uygulanmalıdır.
MESLEK YASASI EKSİKLİĞİ
Türk basını, gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen ‘Gazetecilik Meslek Yasası'na acilen ihtiyaç duymaktadır.
Bilindiği gibi bu yasanın ilk adımı 5311 Sayılı Basın Birliği Yasası'dır. Basın Birliği Yasası 28 Haziran 1938 tarihinde yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Türk basınına “meslek odası” düzenini getirmek üzere çıkarılan Basın Birliği Yasası, ne yazık ki sadece 8 yıl yürürlükte kalmıştır.
Gerek şube kongrelerinin zamanında yapılamaması, gerekse pek çok bölgede gazete sahiplerinin toplantılara katılıp, kurulan komisyonlarda görev almaması nedeniyle yasa sadece Anadolu Ajansı'nda uygulanabilmiştir. Ardından ortaya çıkan politik çekişmeler nedeniyle “mesleği yerine getirmek için Birliğe zorunlu üye olmayı” gerektiren yasa 18 Haziran 1946'da yürürlükten kaldırılmıştır.
Günümüzde böyle bir yasa olmayınca dileyen herkes, eğitimine ve bilgi birikimine bakılmaksızın “gazeteciyim” diyerek mesleğe başlayabilmektedir. Oysa gazetecilik/habercilik, özel eğitim gerektiren bir meslektir. Buna karşın mesleğe girişte gazetecilik alanında eğitim görmüş olma şartı bulunmamaktadır. Gazetecilik yapmak isteyen bir kimse, eğitim seviyesi ne olursa olsun işe girebilmekte, meslekte rahatlıkla yükselebilmektedir.
Basın kuruluşları, hatta hiçbir kaydı olmayan internet haber siteleri, yoldan geçen herhangi birini, eline bir fotoğraf makinesi – cep telefonu vererek istihdam edebilmektedir. Bunun bir nedeni de ucuz işgücü kullanımı eğilimidir.
Bu durum, basın mesleğini her türlü istismara açık hale getirmektedir. Daha da üzücüsü habercilik, tehdit ve şantaj aracı olarak kullanılmaktadır. İşin acısı; bu tür insanları basın mesleğinden uzaklaştıracak herhangi bir yasal düzenleme bulunmamaktadır.
Sektörde “adına gazeteci” diyen ama gazetecilik değil, kirli çıkar ilişkilerinin odağı olan insanlar basın mesleğini kirletmekte, toplumda güvenilirliğini düşürmektedir. Bu sözde gazeteciler, siyasetçilerle, iş insanlarıyla ve kanundışı kişilerle içli dışlı ilişkiler…”